Πῶς προετοιμαζόμαστε γιά τή Θεία Κοινωνία

(συνέχεια)

Προετοιμασία γιά τό Μυστήριο

Ἄλλοι μετανοοῦν καί δέν ἐξομολογοῦνται, ἐνῶ ἄλλοι ἐξομολογοῦνται χωρίς νά μετανοοῦν. Ἀπαραίτητα εἶναι καί τά δύο. Διαφορετικά μπορεῖ νά θεωρηθεῖ ἐμπαιγμός τοῦ Μυστηρίου.

Μετανοῶ σημαίνει ὅτι, ὁμολογώντας τά ἁμαρτήματά μου καί ἐπιζητώντας τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί τή θεραπεία μου, ἀλλάζω νοῦ, (ἀπόψεις, τρόπους ζωῆς καί συμπεριφορᾶς) καί ἀποφασίζω πλέον νά ζῶ ὅπως θέλει ὁ Θεός.

Καρπός τῆς μετανοίας εἶναι ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς μου, τήν ὁποία αἰσθάνομαι μέσα μου καί τήν καταθέτω μπροστά στόν Χριστό. Καταθέτω ὄχι ἁπλῶς κάποιες ἁμαρτίες, ἀλλά τή βαθιά φθορά πού δέν μπορεῖ νά ἐκφραστεῖ πλήρως μέ λόγια καί ζητῶ τή θεραπεία μου. Ἡ ἀνακάλυψη τῆς ἁμαρτωλότητάς  μου, (ὅταν ὑπάρξει), μέ γεμίζει μέ τέτοια ταπείνωση καί τέτοια ὑπακοή στό Νόμο τοῦ Θεοῦ, ὥστε μόνο ἔτσι γίνομαι «ἄξιος» στά μάτια Του, γιά νά κοινωνήσω τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Υἱοῦ Του. 

Ἡ ἀλλαγή αὐτή θέλει φυσικά ἀνάλογο πόθο καί πολλή εὐλογία. Γι’ αὐτό τακτικά κοινωνῶ, ἀλλά καί τακτικά προσέρχομαι στό Μυστήριο τῆς Μετανοίας - Ἐξομολογήσεως καί λαμβάνω ὄχι μόνο τήν ἄφεση, ἀλλά καί τήν καθοδήγηση – βοήθεια τοῦ ἔμπειρου καί φωτισμένου Πνευματικοῦ μου, γιά νά συνηθίζω στό νέο τρόπο ζωῆς καί νά διευκολύνομαι στούς ποικίλους καθημερινούς ἀγῶνες μου.

Τά θαυμαστά ἀποτελέσματα τοῦ Μυστηρίου αὐτοῦ, πού εἶναι, πραγματικά, ἰδιαίτερη εὐλογία καί εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἀδύναμο καί συνεχῶς ἁμαρτάνοντα ἄνθρωπο, φαίνονται στά ἐξομολογητήρια τῶν Ὀρθοδόξων Ἱερῶν Ναῶν, ὅπου συντελοῦνται καθημερινά θαύματα!...

Πρίν λοιπόν προσέλθω στήν ἐξομολόγηση, πρέπει νά ἑτοιμαστῶ καλά. Ἐάν θέλω νά βρῶ τά λάθη - ἁμαρτήματά μου πού ἔκανα πρός τόν ἑαυτό μου, πρός τόν πλησίον μου καί πρός τόν Θεό, ἐξετάζω προσεκτικά τόν ἑαυτό μου γιά νά δῶ ποῦ ἁμάρτησα μέ λόγια, μέ ἔργα ἤ μέ τή διάνοιά μου. Ἀποφασιστικά, εἰλικρινά, ταπεινά. Μέ ἀκρίβεια, χωρίς ὑπερβολές καί μέ ἀνάληψη τῶν εὐθυνῶν μου. Ἐξομολογοῦμαι ἁμαρτίες, χωρίς νά λέω ἱστορίες· λέω τίς δικές μου ἁμαρτίες καί ὄχι τίς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων. Προπάντων, προσεύχομαι ὁ Θεός νά μέ φωτίσει νά θυμηθῶ ΟΛΕΣ τίς ἁμαρτίες μου, νά ἀποκτήσω θάρρος, ὥστε νά ὁμολογήσω τίς ἁμαρτίες μου («Πάτερ, ἥμαρτον εἰς τόν οὐρανόν καί ἐνώπιόν Σου»), καί νά προσέλθω «ἐν μετανοίᾳ» ἐνώπιον τοῦ Παντεπόπτου Θεοῦ.

Ἀρχίζω λοιπόν καί ἐξετάζω τόν ἑαυτό μου ὡς ἑξῆς:

α. ῾Αμαρτήματα πρός τόν Θεό

         Ἡ πρώτη ἐντολή τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο, «ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου» (Μάρ. ιβ’ 30), μέ βρίσκει παραβάτη. Ἀντιλαμβάνομαι πλέον ὅτι πρωτίστως πρέπει νά ὁμολογῶ ὅτι δέν ἀγαπῶ τόν Θεό, ὅπως θέλει καί μοῦ τό ζητᾶ ὁ Ἴδιος. Αὐτός πού ἀγαπᾶ τόν Θεό, Τόν σκέπτεται καί προσεύχεται τακτικά, διαθέτει δηλαδή περισσότερο χρόνο σ’ Αὐτόν. Δυστυχῶς βλέπω ὅτι ἀγαπῶ περισσότερο τόν ἑαυτό μου, τό δικό μου ἄνθρωπο, ὅ,τι «δικό μου»…

Τό δεύτερο μεγάλο ἁμάρτημά μου εἶναι ἡ ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ (Ματ. στ’ 33). Ἰδιαίτερα στό θέμα τῆς τεκνογονίας. Δέ δέχομαι εὔκολα τίς δοκιμασίες στή ζωή μου (ἀσθένειες, θανάτους καί ποικίλες ἄλλες δοκιμασίες) ἤ ἀμφιβάλλω γιά τήν ἀγάπη Του. Ἀνησυχῶ, διαμαρτύρομαι, γογγύζω καί διακατέχομαι ἀπό ἄγχος, γεγονός πού ἀποδεικνύει ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης στόν Θεό καί ὀλιγοπιστία. Δυστυχῶς ἔχω περισσότερη ἐμπιστοσύνη στόν Ὑπουργό, στό Στρατηγό, στόν ἑαυτό μου, στήν περιουσία μου …

Καί τό τρίτο μεγάλο ἁμάρτημά μου εἶναι ἡ ἀχαριστία μου πρός τόν Θεό (Β’ Τιμ. γ’ 2). Καθόλου δέ νοιώθω μά οὔτε σκέπτομαι τίς εὐεργεσίες Του! Πῶς λοιπόν θ’ ἀνταποκριθῶ σ’ αὐτές, ὥστε νά Τόν εὐχαριστῶ; Ἀντίθετα, δυστυχῶς, πολύ εὐχαριστῶ τούς φίλους μου, τούς δανειστές μου κ.λπ., παρά τόν Θεό!

β. ῾Αμαρτήματα πρός τόν πλησίον (ἀνθρώπους, ἐργασία, κράτος).

         Καί ἐδῶ ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ, «ἀγαπήσεις τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν» (Μάρ. ιβ’ 31), μέ βρίσκει παραβάτη. Δέν ἀγαπῶ, πράγματι, τόν κάθε πλησίον μου, ὅπως ἀγαπῶ τόν ἑαυτό μου. Θέλω ὅλοι νά μέ ἀγαποῦν, ἀλλά τό «ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ὑμῶν» (Λουκ. στ’ 27) συνήθως δέν τό σκέπτομαι καθόλου! Ἀγαπῶ μέ λόγια καί ὄχι μέ ἔργα, μέ τή γλώσσα καί ὄχι μέ τήν καρδιά. Συνήθως κρατῶ κακία (βασανιζόμενος περισσότερο ὁ ἴδιος) καί ξεχνῶ παντελῶς ὅτι, στήν οὐσία, δέν ἀγαπῶ οὔτε τόν Θεό, ὅταν δέν ἀγαπῶ ἤ, τό χειρότερο, ὅταν μισῶ τόν πλησίον μου (Α’ Ἰω. δ’ 20).

       Τό δεύτερο συνηθισμένο ἁμάρτημά μου πρός τόν πλησίον εἶναι ὅτι δέν συμπεριφέρομαι πρός αὐτόν, ὅπως θά ἤθελα νά συμπεριφέρεται αὐτός πρός ἐμένα (Ματθ. ζ’ 12). Ἀπό αὐτόν ἀπαιτῶ ἄριστη συμπεριφορά, ἐνῶ παραμελῶ καί δικαιολογῶ τή δική μου, πού πολλές φορές εἶναι ἀνεπίτρεπτη καί ἀδικαιολόγητη! Ἔτσι, ἀντί νά παρακολουθῶ καί νά διορθώνω τόν ἑαυτό μου, ἀσχολοῦμαι μέ τόν ἄλλον, τόν παρεξηγῶ καί τόν κατακρίνω.

Καί τό τρίτο σημαντικό ἁμάρτημά μου εἶναι ὅτι προσέχω πολύ τά δικαιώματά μου, (λόγῳ τῆς φιλαυτίας μου) καί παραμελῶ τίς ὑποχρεώσεις μου πρός τούς συνανθρώπους μου ἤ τήν ἐργασία μου. Τό ὅτι πρέπει νά εἶμαι «πάντων διάκονος» (Μάρ. θ’ 35) τό παραβλέπω, μέ ἀποτέλεσμα νά στεροῦμαι τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία μέ βοηθᾶ ἤ νά λύνω τά ποικίλα προβλήματά μου, ἤ νά τά ἀνέχομαι καί νά τά ὑπομένω χωρίς γκρίνιες καί ἄγχος!

γ. ῾Αμαρτήματα πρός τόν ἑαυτό μου

Τά τρία μεγάλα ἁμαρτήματα πρός τόν ἑαυτό μου εἶναι:

Πρῶτον, ἡ φιλαυτία μου. Ἀγαπῶ πολύ τόν ἑαυτό μου, μ’ ἀρέσει νά τόν περιποιοῦμαι ἰδιαιτέρως καί νά φορῶ ὅ,τι ὡραιότερο ἐπιδεικνύοντάς τον! Κάθε ἡμέρα στέκομαι περισσότερη ὥρα στόν καθρέπτη παρά στό εἰκονοστάσι! Γι’ αὐτό ἔχω μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό μου καί ἐνοχλοῦμαι πολύ ὅταν μοῦ ὑποδεικνύουν τά ἐλαττώματά μου.

Δεύτερον, ἡ ἀμετανοησία μου. Δέν παίρνω τήν ἀπόφαση νά μετανοήσω εἰλικρινά γιά τίς ἁμαρτίες μου. Προτιμῶ τή διψυχία. Θέλω νά τά ἔχω καλά μέ τόν Θεό μόνο ὡρισμένες ὧρες τοῦ 24ώρου ἤ τῆς ἑβδομάδας. Τίς ὑπόλοιπες ὧρες «συμμαχῶ» μέ τόν διάβολο, ἐφ’ ὅσον δέν ἀπαρνοῦμαι καί δέν καταδικάζω τις κακές μου ἕξεις (συνήθειες) καί ἁμαρτίες. Δέ δέχομαι ἤ δέ δίνω πολλή σημασία στό «Οὐδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν … οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καί μαμωνᾶ» (Ματ. στ’ 24) καί νομίζω ὅτι μπορῶ νά συμβιβάζομαι καί μέ τούς δύο τρόπους ζωῆς.

Τρίτον, ἡ ἄγνοιά μου. Μέ διακατέχει μία χαρακτηριστική, πολλές φορές, ἀδιαφορία γιά ἐνημέρωσή μου σέ θέματα πίστεως καί ἀληθείας. Ἔχω ἄγνοια σέ σημαντικά θέματα πίστεως, πού φαίνεται στις συζητήσεις μου ἰδίως μέ «αἱρετικούς» – πλανεμένους, ἀλλοθρήσκους ἤ «εἰδωλολάτρες» (…). Δέ διαβάζω, δέν ἀκούω καί δέ ρωτῶ γιά νά μάθω τά τῆς πίστεώς μου.

           (συνεχίζεται)

           (π. Γεώργιος Κουγιουμτζόγλου, Λατρευτικό Ἐγχειρίδιο, σ. 301-305)